Herziening zibs AllergieIntolerantie Overgevoeligheid v1.0

Aanleiding

In prepublicatie 2023-1 staan de Zibs Overgevoeligheid, Reactie en AllergieIntolerantie naast elkaar. Er is overlap tussen deze zibs en een deel van de zibs dekt meer dan één concept. Hieronder lichten we eerst het belang toe van één concept per zib.

Belang van één concept per zib

• Overlap tussen zibs is onwenselijk, om de volgende redenen:
  • Overlap betekent dat dezelfde soort gegevens op verschillende manieren kunnen worden gerepresenteerd en uitgewisseld. Dat betekent ook het risico van inconsistente (tegenstrijdige) gegevens.
  • Overlap staat op gespannen voet met standaardisatie en herbruikbaarheid.
• Eén concept per zib heeft de volgende voordelen:
  • Herbruikbaarheid van zibs in verschillende use-cases (processen/contexten) en informatiestandaarden.
  • Onderhoud meer efficiënt en consistent.
  • Context van elementen is eenduidig, want ze hebben betrekking op één concept.
• Conceptueel zuivere zibs zijn meer robuust en bevorderlijk voor stabiliteit.

Problemen met het naast elkaar bestaan van Overgevoeligheid, Reactie en AllergieIntolerantie

Term Overgevoeligheid overlapt met Allergie/Intolerantie

• Het concept dat nu ‘Overgevoeligheid’ heet, heeft de volgende definitie: “Een overgevoeligheid beschrijft een stof of groep stoffen waarop bewaakt wordt, zodat een overgevoeligheidsreactie kan worden voorkómen.”
• Deze definitie geeft aan dat het gaat om stoffen waarop wordt bewaakt. De term ‘overgevoeligheid’ is daarvoor ongelukkig gekozen (ook al is deze voor dit doel in gebruik), omdat de term wordt gebruikt in diagnostische context zonder expliciete bewakingsconsequentie:
  • Z-index beschrijft het begrip Overgevoeligheid als: allergie, niet-allergische overgevoeligheid(sreactie) (intolerantie) of één of meer onacceptabele bijwerkingen op een specifiek geneesmiddel, een groep van geneesmiddelen of hulpstoffen die verwerkt zijn in handelsproducten.
    

Dit is onderdeel van het Z-index document ‘Allergieën en ongewenste middelen’. Het gaat hier om de betekenis van het begrip ‘overgevoeligheid’ binnen dit domein en spreekt zich niet uit over de betekenis hiervan buiten dit domein.

• WHO en Lareb hanteren Overgevoeligheid als term voor een bijwerking (reactie) op basis van pseudoallergie en allergie.
• Zowel Z-index als Lareb en WHO perken de term Intolerantie in tot niet-allergische overgevoeligheid(sreactie).
• NTvG: Overgevoeligheid’ is een overkoepelende term, ‘allergie’ houdt een overgevoeligheidsreactie in die wordt geïnitieerd door een immunologisch mechanisme en ‘atopie’ is een individuele of familiaire neiging om IgE-antistoffen te produceren in reactie op lage doses allergenen, gepaard gaand met de typische symptomen van astma, rinoconjunctivitis, of eczeem/dermatitis.
• Overgevoeligheid(sreacties) kunnen betrekking hebben op een veelheid aan stoffen: geneesmiddelen, inhalatie-, voedsel- en contactallergenen, insectengif en soorten straling.

Overgevoeligheid omvat twee concepten

• De zib overgevoeligheid omvat zowel diagnostische aspecten m.b.t. de neiging om een ongewenste reactie te ontwikkelen bij blootstelling aan een stof als aspecten van bewaking.
• Dit zijn twee verschillende concepten: diagnose is een interpretatie van wat de patiënt heeft en bewaking is de consequentie die een zorgverlener daaraan verbindt.
• Modelleren van één concept per zib vergt scheiding van deze twee concepten.

AllergieIntolerantie omvat twee concepten

• Een allergie/intolerantie is de neiging van de patiënt om een ongewenste reactie te ontwikkelen op blootstelling aan een specifieke stof, groep van stoffen of straling. Dat is wat anders dan een daadwerkelijk optredende reactie. Ze hebben elk ook hun eigen tijdsduur en verschillen in de elementen die relevant zijn.
• Een reactie impliceert de neiging om die reactie te ontwikkelen. Dit is ook de reden dat de twee concepten in één model waren gemodelleerd. In de praktijk wordt die relatie echter lang niet altijd gelegd en wordt (de aard van) de neiging lang niet altijd vastgesteld.